Bosnie - Herzegovina 2025

De zomerreis 2025 is een tourtocht over de Balkan. Via Duitsland, Oostenrijk, Italie, Slovenie en Kroatie komen we in Bosnie-Herzegovina terecht. Hier verblijven we een paar dagen.

Maandag 21 juli

We rijden daarna de laatste Kroatische kilometers. We hebben als doel de stad Bihac en deze ligt in Bosnië. We passeren vlot de grens en gaan op een groot plein staan. Eigenlijk een lelijke plek, maar het is al laat. Morgenvroeg gaan we verder dit onbekende land voor ons ontdekken.

Dinsdag 22 juli

Wie plannen heeft om te emigreren, wat op zich niet zo vreemd is, moet ook eens aan Bosnië als nieuw vaderland denken. Vanmorgen halen we een tas vol boodschappen voor 10 euro. Daarna tank ik diesel voor € 1,15. 

De grijswatertank moet leeg. Daarvoor heb ik een rioolputje op het oog. Wanneer ik bijna de motor wil starten, komt een busje aanrijden die precies boven mijn uitgezocht putje gaat staan. Probleem, want meer putjes zijn er niet, en onze tank zit voor 100% vol. We wachten nog even en doen extra langzaam over ons laatste kopje koffie. Als we de moed hebben opgegeven en willen vertrekken, rijdt ook het busje weg. Even later is de tank helemaal leeg.

We rijden dieper Bosnië in. Via een goede en brede weg gaan we richting Kljuc. Echt hard rijden is er niet bij, want de uitvinding van de flitspaal is de politie ook hier niet ontgaan. Soms mag je 80, maar vaak is het 60, 50 of zelfs 40. De omgeving is mooi, er zijn brede dalen met agrarische activiteit met op de achtergrond forse heuvels. Overigens is er weinig bebouwing en zien we kilometers lang geen enkel huis. We vinden een plekje net voorbij de plaats. Het is een recreatiegebied aan een rivier. Een ruime parkeergelegenheid biedt toegang naar de oever waar veel bomen staan. Even later zitten we heerlijk in de schaduw van de bomen naar het langsstromende water te kijken.

Het wordt steeds drukker op de fijne plek. Gezinnen strijken neer en de jeugd gaat te water. Senioren beleven hier hun ontmoetingsplaats en vertellen sterke verhalen. Opgeschoten jeugd heeft van de gemeente een springtoren gekregen en onder het uitslaken van luide kreten vallen ze tien meter naar beneden en dan met een forse plons in de rivier. Na de inspanning van gisteren vinden we het vandaag wel welletjes en zitten het allemaal te aanschouwen met op z’n tijd een drankje.

Na zessen vertrekken alle daggasten en samen met een ruime camper bus blijven wij staan voor de overnachting.

Woensdag 23 juli

Rijden door Bosnië geeft een niet alledaagse aanblik. De wegen zijn redelijk. Verkeersborden overwegend hetzelfde, zij het dat we hier ook ‘verboden voor paard en wagen’ en ‘Let op: beren’ tegenkomen. Het is meer het landschap dat uniek is. We komen door grote stukken niemandsland. Alleen natuur en soms een boerenweitje. Een dorp passeren is ook wennen. Een bord zegt ‘50 km’. Er is nog geen huis te zien. Dan verschijnen er een paar huizen op een heuvel, waarna weer niets. Een woning aan de weg aan de overzijde. Even verder nog een. Dan aan de overkant bij een helling omhoog een drietal huizen. Na nog een eindje te zijn doorgereden staan aan weerszijden nog een paar sterk verspreide woongelegenheden. Dan als de natuur het allang weer heeft overgenomen, komt er een bord van einde ‘50 km’. Nergens anders hebben we een dergelijk opgebouwde woonplaats gezien. 

De route is weer prachtig. Hoge heuvels, zwaar begroeid met bossen en daar tussen door ruime dalen. De weg slingert, maar nergens wordt het steil. Een lang meer verschijnt aan de rechterzijde als onderbreking van de groene vlaktes.

We maken onze entree in Jajce. Dit is best een grote plaats. Het is druk op straat. Een plein staat vol met marktkramen, wat de drukte volledig verklaart. We zijn al snel op onze bestemming, een autocamp voor 15 euro per nacht. Maar daarvoor hebben we dan ook alles. Zelfs niet werkende WiFi. We staan ruim en draaien de luifel volledig uit. Ook vandaag is het een warme dag met temperaturen van ver boven de dertig graden. Ons veld ligt langs een rivier. Deze is meer verstopt dan die van gisteren. Diep in de vallei stroomt moeizaam een watertje. Maar ook deze wordt gebuikt voor waterpret. Iedereen die afkoeling zoekt, verdwijnt even kopje onder in het heldere water.

Twee dagen hebben we geboekt. Ook morgen is het warm. We kunnen dan in de ochtend de buurt wat verkennen. Hier moet ook weer een schitterende waterval te bewonderen zijn. Het hele land zit er vol mee.

Donderdag 24 juli

Op 24 juli 1975 zijn Joke en ik met elkaar getrouwd. Vandaag is dat op de kop af 50 jaar geleden. Vanochtend hebben we elkaar gezegd dat het nog voelt alsof we in ons eerste jaar zitten. Voordat we zijn vertrokken op deze reis hebben onze drie dochters een cadeau gegeven met de opdracht deze pas te openen als het de 24e is.

De koffie staat op tafel, we hebben bij de supermarkt taart gehaald en ik haal het pakket uit de kast, waar het al bijna drie weken ligt. De zon warmt alweer op tot boven de dertig graden. Onder de luifel begint Joke het papier los te scheuren. Ze haalt twee kussenslopen uit de doos met als opschrift King & Queen. Het geeft het juiste gevoel aan. We zijn al 50 jaar gelukkig met elkaar, dat is een koninklijke prestatie.

Aan het eind van de ochtend gaan we naar het centrum. De grote publiekstrekker is de waterval. De ene rivier laat zijn water van hoog in de andere vallen. Het is een fraaie aanblik. Talloze marktkraampjes hebben zich in de nabijheid genesteld. Souveniers, T-shirts, hoeden en petten, alles wat door de toerist verondersteld wordt leuk te vinden, is hier te koop. Via een mooi versierde voetgangersbrug lopen we naar het oude centrum. Het is er gezellig druk. Autoverkeer mag er niet komen, zodat de voetganger ruim baan heeft. Meerdere fonteinen geven het stadje allure. Veel horeca heeft zich hier gevestigd. Een eindeloze rij tafels met stoelen staat op het plein uitgestald. Hoog boven de gezelligheid uit torent het middeleeuwse kasteel. De Bosnische vlag wappert in de zwakke wind.

De middag brengen we luierend door. Dat mag ook wel met 35 graden. Wel halen we bij de supermarkt schuin tegenover de camperplaats de nodige boodschappen voor de komende dagen. Joke loopt er naar toe, ik ga met de scooter. Zo kan ik op de terugweg de gekochte voorraad makkelijk vervoeren. Sjouwen met een tas in deze hitte lijkt mij niet zo aantrekkelijk.

Om zeven uur ‘s avonds stappen we samen op het racemonster. We gaan uit eten in verband met ons jubileum. Vanochtend hadden we al een restaurant uitgezocht. We bestellen een naar verwachting heerlijk gerecht en willen daar graag een wijntje bij. De serveerster vermeldt tot onze verrassing dat ze geen alcohol schenken. Het is in Bosnië vrij islamitisch, in het straatbeeld zweven de boerka’s regelmatig voorbij. Maar dit hadden we niet verwacht. Noodgedwongen wordt het een watertje en een cola. Welverdorie, 50 jaar getrouwd en niet eens een wijntje bij het eten.

Vrijdag 25 juli

We duiken dieper Bosnië in. Een mooie route langs een flink stromende rivier brengt ons zuidelijker. De wegen zijn allemaal ruim tweebaans en meestal is het vrij vlak met soms een steil stuk. Onze eerste halte is in Kupres. Een hele grote, vrij nieuwe, rooms katholieke kathedraal is daar de blikvanger. Terwijl we rond het gebouw lopen, zegt een man dat de deur wel open is. Zodoende kunnen we ook binnen kijken. Als je de imposante kathedralen in Frankrijk gewend bent is het binnen maar een kale bedoening. Maar er straalt wel rust vanuit. Slechts een paar beelden en een enkel schilderij doen binnen dienst als decor. Wel heeft deze kerk enorm veel hoogte en daardoor een indrukwekkende zuilengalerij. Volgens ons is het toeval dat de man een afspraak had met anderen in dit godshuis, anders hadden de deuren op slot gezeten.

We trekken verder. We gaan op weg naar een gletsjermeer. In de ijstijd heeft hier een gletsjer gelegen die ook een enorme kloof in het gebergte heeft veroorzaakt. Nog altijd is er water over van deze tijd. In de regentijd vult het water zich enigszins, om in de zomermaanden toch weer veel te verliezen. Het is absoluut niet diep. Een moeder loopt met haar twee kinderen tot het midden en dan nog staat het water hen slechts tot halverwege hun knieën.

Met de camper hebben we een mooi vlak stuk kunnen vinden. We hebben prachtig uitzicht op het meer, waar een flink gebergte omheen staat. Het is absoluut een van de mooiste plekken van deze reis tot zover. Regelmatig stoppen er mensen om even foto’s te maken of even heerlijk uit te blazen van een warme autorit. Naarmate de avond vordert wordt het stiller en hebben we een fantastische plek helemaal voor ons alleen.

Zaterdag 26 juli

De reis zoals we van plan waren te rijden, gaan we niet maken. Vanmorgen krijgen we het bericht van een naast familielid dat het slecht gaat met zijn gezondheid. We wisten dat hij ziek was, maar dat de situatie zo snel zou verslechteren hadden we niet ingeschat. We hebben daarom besloten om te draaien en richting huis te gaan. Het vereist geen grote spoed, zodat we er vanuit gaan dat we ongeveer over een week thuis zijn. Het bericht heeft ervoor gezorgd dat we er geen plezier in hebben om nog weken vrolijk rond te rijden.

Gisteravond zijn we in de camper overvallen door tientallen mugjes. Dit formaat is erin geslaagd om door het horrengaas te kruipen. Alles wat licht geeft, was volledig omsingeld door dit vliegende spul. Wat volgde, was een ware klopjacht. Uiteindelijk is de kust weer veilig verklaard.

De route van vandaag gaat richting Knin in Kroatië. Eerst zitten we nog buiten van een verse koffie te genieten, maar serieuze regendruppels dirigeren ons naar binnen. Als we gaan rijden blijft er lichte regen vallen. De voorspellingen zijn dat de komende dagen in een grote streek van Balkan tot Oostenrijk slecht weer zal zijn. Dit is niet het beeld wat we gewend zijn van Middellandse Zee landen. Wat dit gaat betekenen voor onze uitstapjes kan ik nu nog niet overzien. Soms valt het enorm mee. Onderweg rijden we twee keer langs een prachtig gelegen binnenmeer, eerst in Bosnië en later in Kroatië.